Hengelen: de Wilnisser visser

Op zondag 7 augustus 1921 vist een Amsterdammer met een hengel in de Wilnisse plassen.

In deze gemeente bestaat een Algemene Politieverordening waarin voorkomt art. 8: Het is verboden te visschen op Zondag. De hengelaar wordt betrapt en strafrechtelijk vervolgd.

De kantonrechter te Breukelen-Nijenrode besluit echter tot ontslag van alle rechtsvervolging, omdat het feit wel bewezen wordt geacht, maar de verbodsbepaling onverbindend. De verbodsbepaling was zijns inziens namelijk te ruim geformuleerd en daarmee werd de verordeningsbevoegdheid van het toenmalige artikel 135 (thans art. 149) van de Gemeentewet overschreden.

In cassatie gaat de Hoge Raad akkoord met dit oordeel. Artikel 135 Gemeentewet stelt dat de gemeenteraad de verordeningen maakt die hij in het belang van de gemeente nodig oordeelt. Daarbij kan het gaan om zaken die de openbare orde, de zedelijkheid, de gezondheid of andere huishoudelijke gemeentebelangen betreffen.

Een verbod op vissen in openbare wateren, of een verbod dat het vissen zichtbaar vanaf de openbare weg verbiedt, zou in de gemeentelijke verordeningsbevoegdheid passen.

De verbodsbepaling in de Algemene Politieverordening was evenwel zo ruim gesteld dat deze ook het vissen verbood in gevallen dat het niet in openbare wateren zou geschieden of niet van de openbare weg te zien zou zijn. Daarmee werd de grens van de gemeentelijke verordeningsbevoegdheid overschreden.

 ***

Commentaar

De Wilnisser plassen bestaan niet meer: ze zijn drooggelegd. (1925)

Maar toen het daar nog wel kon, gaf het hengelen al voor 1921 aanstoot.

Misschien leek het de gemeenteraad daarom wijs het niet meteen geheel te verbieden, maar wilde hij wel een beginnetje maken. Hij verbood het één dag in de week, en wel op zondag. Met als extra argument: verstoring van de zondagsrust. Je kunt je daar iets bij voorstellen, al is hengelen niet de meest luidruchtige bezigheid.

Hengelen is aanstootgevend omdat het wreed is. Mishandeling. Daarover kan toch geen verschil van mening bestaan. Er is geen vissoort die het leuk vindt zich te laten vangen. De bepaling in de apv was dus overbodig: mishandeling van dieren was al bij wet verboden. Altijd en overal, niet alleen op zondag!

Misschien kon de bepaling daardoor verwarring scheppen. Maar de rechter maakte ervan dat de gemeente hengelen wel mag verbieden maar niet op privéterrein. Wie het begrijpt mag het zeggen.