Luchtvaart: te weinig snelheid

Het ongeluk met de PH-TBW

Donderdag 14 november 1946

Op het vliegveld Croydon (Londen) staat om 16.15 uur het vertrek gepland van de KLM Douglas DC-3 PH-TBW van Croydon voor de lijnvlucht naar Schiphol. Volgens schema zal het vliegtuig daar om 18.50 uur landen. Het vliegtuig is echter wat laat en arriveert rond 19.35 uur boven Schiphol. Er is op dat moment druk vliegverkeer en gezagvoerder Moreton krijgt niet direct toestemming om te landen. 

Het weer is slecht; er hangt laaghangende bewolking en er zijn buien; het horizontale zicht is echter goed.

De toestemming om te landen komt uiteindelijk voor de z.g. "mistbaan", die bijzondere voorzieningen heeft om met slecht zicht te landen. Deze baan staat thans bekend als de Schiphol-Oostbaan. 

Het lukt Moreton echter enkele malen niet om het toestel goed op te lijnen met de landingsbaan. Ook bij een derde poging lukt het niet om het vliegtuig goed recht voor de baan te krijgen. Hij probeert op het laatste moment met een forse koerscorrectie toch nog goed uit te komen maar de snelheid is al gevaarlijk laag geworden. Hierdoor glijdt het vliegtuig af, raakt met een vleugel de grond en stort neer in de uiterste Zuidwesthoek van het luchthaventerrein.. Ooggetuigen zien een felle, 20 meter hoge steekvlam. Daarna brandt het vliegtuig in enkele minuten vrijwel volledig uit. Als de hulporganisaties arriveren blijken de brokstukken van het vliegtuig over een grote afstand verspreid te liggen. Geen van de 26 inzittenden overleeft het ongeluk.

Door de weersomstandigheden zou de landing met behulp van de instrumenten plaatsvinden. Voortdurend werd door de toren de positie van het toestel gepeild en doorgeseind. Vlak voor de laatste landingspoging werd de laatste peiling doorgegeven en door de boordtelegrafist met het T.U. (Thank You) sein bevestigd, waarop de toren het sluitingsteken gaf.

Verondersteld wordt dat Moreton op dat moment grondzicht had en dus eindelijk kon landen. Vlak daarop zag de verkeersleider echter een enorme vuurbal waar de TBW was neergestort.

Op 2 juni 1947 rapporteert de Raad voor de Luchtvaart haar bevindingen uit het onderzoek naar dit ongeval. Zij concludeert dat van een technische oorzaak hoegenaamd niets is gebleken, en dat dus sprake moet zijn geweest van een vliegersfout, t.w. het beschrijven van een scherpe bocht bij een te lage snelheid.

"De DC-3 leent zich ook in zekere mate tot dit soort fouten". Er is nl. geen waarschuwingssignaal bij een te lage snelheid.

Uit het feit dat Moreton "tot driemaal toe over het vliegveld heeft gevlogen, zonder te dalen naar een zodanige hoogte dat grondzicht kon worden verkregen en zonder de juiste koers te houden", leidt de Raad af dat het hem (Moreton) heeft ontbroken aan voldoende zelfvertrouwen en routine om de Dakota onder de bestaande weersomstandigheden op correcte wijze te landen. De Raad ontkomt niet aan de indruk dat Moreton onvoldoende bekend was met de gevaarlijke vliegeigenschappen van de DC-3.

Hij vertrouwt er voorts op dat de KLM in het vervolg slechts vliegers inzet van wie overtuigend vaststaat dat zij zowel met het vliegtuig op de betreffende route onder moeilijke weersomstandigheden, als met de bijzondere eigenschappen van het vliegtuig volkomen vertrouwd zijn.

Herman de Man (pseudoniem voor Salomon Herman Hamburger), geboren in Woerden op 11 juli 1898, was een zeer bekende schrijver die vele romans op zijn naam had staan. Zijn bekendste boek was de roman "Het wassende water".
Hij kwam om het leven bij deze mislukte landing op Schiphol.

Op het moment van de vliegramp was hij hoofd van de Curaçaosche radio-omroep. Het pseudoniem Herman de Man is later ook zijn echte naam geworden. Herman de Man had een ongelukkig leven. Zijn vrouw en vier van zijn kinderen werden in 1942 door de Duitsers opgepakt en in Auschwitz omgebracht. Na de oorlog was zijn leven door alle ellende totaal ontwricht en heeft hij niets meer kunnen schrijven.

Bron: http://www.aviacrash.nl/paginas/ph-tbw.htm