RENAISSANCE

Aan: Onze Taal

Grappig hoe zelden 'Renaissance' correct uitgesproken wordt. Vraag: waar komt die neiging naar "Ré-naissance" vandaan?

Antwoord OT

Er zijn twee (deel)verklaringen denkbaar: de ‘ee’ is een veelvoorkomende klank in Franse woorden in de oren van Nederlandstaligen, dus wellicht wordt gedacht dat die dan ook wel in ‘renaissance’ zal zitten.

Verder kan intonatie een rol spelen: de hoofdklemtoon ligt op ‘sance’, en een woord van drie lettergrepen met de klemtoon aan het eind krijgt vaak nevenklemtoon op de beginlettergreep; daarin klinkt een heldere klinker nét iets natuurlijker dan een toonloze e.

Barend

Het bijzondere vind ik nog dat de Nederlander in het algemeen matig articuleert. Klinkers afzwakt tot -u- (stomme e). Van de weeromstuit krijgt 'renaissance' nu ineens een é (ee) in 1ste lettergreep! Je kunt denken aan hypercorrect maar het is gewoon fout.

Marc

In het geval van uitspraak is het in het algemeen lastig om te zeggen wat ‘fout’ is, omdat er weinig regels voor zijn. Een leenwoord als ‘renaissance’ kun je lijkt mij verschillende graden van ‘Nederlands’ / ‘Frans’ uitspreken.

Douwe

Komt het niet vooral door het Latijnse voorvoegsel re- als her-? Reïntegreren, reïncarnatie, restabiliseren etc. is 'ree'. (repressie, resorptie varieert, mogelijk omdat pressie en sorptie weinig/nooit gebruikt worden -> verlies associatie met het prefix)

De variatie re/ree in 'redactie' ligt net anders daar 'actie' veelgebruikt is. Maar ook hier is er verlies van de associatie re- met 'opnieuw' en daarmee de associatie met het Latijnse prefix.

Barend

Dat zou kunnen meespelen. Merkwaardig wel de verschillende ontwikkeling van dat prefix in Frans en Ned.: re versus ree.

Ik voel toch ook voor hypercorrectheid. ‘Renaissance’ is een vreemd woord, tikje geleerd. Je gebruikt het niet dagelijks, en als iemand het gebruikt, wil h(z)ij het soms ‘extra’ goed doen en komt dan tot reenaissance. Dat bekt lekker.

Het omgekeerde doet zich ook voor. In ‘repareren’ bijv. bestaat m.i. de neiging naar een toonloze -e in de 1ste lettergreep.

Over fout gesproken: Marc heeft gelijk mbt regels. Er is geen ‘groene boekje’ voor de correcte uitspraak.  Dat is er alleen voor de spelling. Dat neemt niet weg dat ook op andere taalgebieden ‘fouten’ gemaakt worden. Een verkeerde – foutieve – uitspraak is geen uitzondering. Denk aan het beruchte notabe(e)len.