dinsdag 30 augustus 2016

Klootzak

-‘Kloot’ is een heel oud woord en betekent zowel bol als bal. Bekend van ‘aardkloot’. Het woord is echter ook gaan betekenen… teelbal. En dat heeft weer geleid tot bekende scheldwoorden als 'klootzak', en vele andere.  
Het woord is ook in gebruik gekomen als familienaam. Daarover geeft het Meertens Instituut uit Amsterdam een aardige toelichting, als volgt:

In eerste instantie kan een verband gezocht worden met de betekenis van het woord kloot (mnl. cloot): bal, (wereld)bol, kluit, klomp. In pejoratieve zin was het woord eertijds al bekend ter aanduiding van een lummel of een lomperik en mogelijk zo ook als bijnaam op nakomelingen overgegaan (en vervolgens een familienaam geworden). Maar bij een groot deel van de naamdragers zal de naam evenals de naamsvorm Van der Kloot naar een woonplek verwijzen die als (De) Kloot bekend staat of een huis waar 'de kloot uithangt', vermoedelijk een wereldbol (de aardkloot).

Daarnaast zou deze naamsvorm evenals Kloots, Clooten en Kluten een patroniem kunnen zijn, afgeleid van een Germaanse hlod-naam (hlod / clot = (be)roem(d)), zoals Chlodowig, waar later overigens de voornamen Clovis en Ludovicus (Lodewijk) uit voortkwamen.

Misschien kunnen we tenslotte nog rekening houden met interferentie met de Latijnse naam Claudius, die we in ons taalgebied (althans in Noord-Brabant) in de familienaam Gloudemans terugvinden.

Allemaal leuk en aardig, maar je zult maar bijvoorbeeld 'Van der Kloot' heten. Daar ben je niet blij mee. Welnu, de architect die inderdaad zo heette, wenste meer cachet en voegde, al in 1902, de naam Meijburg, afkomstig van zijn grootmoeder, toe aan zijn achternaam. Ging sindsdien door het leven als Herman van der Kloot Meijburg (1875-1961).  
Bekende familienaam is ook 'Klootwijk'. Ik heb een lid van die familie gekend, die zijn naam heeft laten wijzigen in 'Kuilwijk'.

2 opmerkingen:

  1. interessant. ik dacht dat er weer een misselijke dierenbeul op je pad was gekomen toen ik de aanhef van je mail zag.

    weer wat geleerd.

    doei, fijne dag zonder 'klootzakken' gewenst.


    BeantwoordenVerwijderen
  2. leuk om te weten! het betekende oorspronkelijk dus helemaal geen 'naar mannetje'.

    BeantwoordenVerwijderen