De ezel van Buridan

Amerikaanse politieke cartoon van rond 1900, waarin het Congres afgebeeld wordt als een ezel van Buridan. Het gaat om de beslissing een kanaal door Nicaragua of Panama aan te leggen.

.

De ezel van Buridan is een denkbeeldige, volstrekt rationele ezel die precies in het midden tussen twee even aantrekkelijke schelven hooi wordt geplaatst. De ezel, die geen rationele grond heeft om tussen de twee schelven te kiezen, zal omdat hij niet kan kiezen verhongeren, waarmee een paradox in de rationaliteit aangetoond is: deze leidt ogenschijnlijk niet tot het optimale resultaat voor de ezel. 

Dit gedachte-experiment is genoemd naar de middeleeuwse scholastische filosoof Johannes Buridanus, die er echter niet de uitvinder van is; Aristoteles beschrijft in De Coelo II, 13, een soortgelijke situatie, zij het dat bij hem een hond de centrale plaats inneemt in plaats van een ezel. 

.

Buridan gebruikt het beeld om zijn theorie te illustreren dat bij een morele keuze de keus moet vallen op het alternatief met de beste gevolgen.