BLOOT OP DE BRUG

In NRC van 14 mei bespreekt Wim Pijbes, oud-directeur van het Rijksmuseum, een bronzen beeld dat vlakbij het station in Groningen op een sokkel staat. Het heet ‘Landbouw en veeteelt’ en stelt een vrouw voor die een kalfje onder haar voet heeft. Ook toont ze enkele korenaren. Pijbes citeert met instemming de maker van het beeld omtrent de voorstelling: “het kalfje en de korenaren geven uitdrukking aan de verbondenheid met het omliggende land”. Het dateert van 1953.

De bespreking van Pijbes heeft als thema ‘aanstoot’; hij betrekt in zijn tekst ook enkele andere beelden. Er is iets vreemds aan zijn bespreking. De mogelijke aanstoot van ‘Landbouw en veeteelt’ betreft de naaktheid van het beeld, de naakte vrouw. Pijbes zelf heeft daar geen moeite mee, ik evenmin.

De aanstoot echter die er wel degelijk is, ligt m.i. dan ook heel ergens anders, en wel in de uitbeelding van het thema. Concreet: het kalfje onder het geheven been van de vrouw. Dat is zo plastisch dat het erop lijkt dat ze het dier elk moment kan vertrappen. Pijbes ziet dat niet. Stel dat het kalfje om de schouders van de vrouw gedrapeerd was – naar het bekende beeld van de Goede Herder - en haar voet op een schoof korenaren, dan zou dat voor hem waarschijnlijk geen verschil gemaakt hebben. Hij ziet alleen maar naaktheid, en ter ondersteuning noemt hij de naam in de volksmond: Blote Bet.

Je moet wel een extreme estheet zijn om de verwerpelijkheid, het onethische, van dit beeld niet te zien. Over de betekenis van de kunst en de schoonheid wordt wel gezegd dat ze bijdragen aan beschaving, aan de verzachting van het gemoed. Ik heb daar mijn twijfels over. In dit geval wijst daarop niet alleen de loutere acceptatie van het beeld in 1953, maar ook het feit dat het er nog steeds staat en tenslotte dat er anno 2020 nog iemand is die vindt dat het ‘van moed’ getuigt dat het beeld nog steeds ‘trots op haar sokkel staat’. En, voeg ik eraan toe, nog steeds de stad te schande maakt.

https://www.nrc.nl/nieuws/2020/05/14/bloot-op-de-brug-a3999597