maandag 18 november 2024

LAAT VAN JE HOREN !


Showing outrage in private, won't help.
Please voice your opinion!

vrijdag 8 november 2024

KAAT MOSSEL

Catharina Mulder, ook wel Caetje Mulder maar beter bekend als Kaat Mossel (1723-1798) was een bekende mosselkeurvrouw in Rotterdam. 

Ze was een volkse vrouw die faam verwierf in verband met de strijd tussen de patriotten en orangisten in Nederland in de 18e eeuw en met name in het orangistische oproer in Rotterdam in 1783 en 1784.


zondag 13 oktober 2024

HIER SPREEKT MEN NEDERLANDS

Op hogescholen en universiteiten moet de Nederlandse taal weer de norm zijn.

De verengelsing moet teruggedrongen worden.




donderdag 26 september 2024

TRÈVESZAAL

 De Trêveszaal is een historische vergaderzaal uit 1697 op het Binnenhof in Den Haag en maakt deel uit van de gebouwen van het ministerie van Algemene Zaken. 

Sinds 1977 is het de vaste vergaderzaal van de Nederlandse ministerraad. 

De Trêveszaal en de ernaast gelegen Statenzaal worden ook gebruikt voor officiële ontvangsten van de minister-president en de ministerraad. 

Trêve is Frans voor 'bestand'; de naam van de zaal verwijst naar de onderhandelingen die hier in 1608 met Spanje plaatsvonden, voorafgaand aan het Twaalfjarig Bestand (1609-1621).

De zaal kijkt uit op de Hofvijver. In de galerij boven de Binnenpoort bevindt zich het portaal dat toegang geeft tot de Trêveszaal en de Statenzaal.












vrijdag 13 september 2024

GELUK


Veel te veel geluk verwacht. Niet genoeg
gestampt, gebeten. Laf, in eigen vlees
gesneden. Eigen ruiten ingesmeten. Neergehurkt
zitten grienen waar de meeste stenen vielen.
Volgzaam en te braaf geweest. Weggebleven
van het feest. Rondgehinkt in glazen muiltjes.
Vloeren nagevlooid op vuiltjes. Nooit
alleen op reis geweest. Iedere week
bij hen te biechten. Bidden, bidden en plichten
in het huwelijksbed verrichten.


Aleidis Dierick

woensdag 11 september 2024

SILKE

Silke is een noordelijke meisjesnaam.

Verkorting van Cecilia. 

Ook Gisela.


maandag 9 september 2024

ONTPIETEREN

Ont- = ontkenning, verwijdering of tegenstelling

Oorspronkelijk werden met ont- werkwoorden gevormd die iets van een verwijdering, scheiding, ontneming of tegenstelling uitdrukken. Dit soort werkwoorden met ont- komen nog steeds het vaakst voor. Bijvoorbeeld:

  • ontsluiten = ‘openen’; ontspannen = ‘tot rust (doen) komen’ (tegenstelling);

  • ontkomenontgroeien (verwijdering);

  • ontbossenontheiligenontvetten (‘ontdoen van’, ‘ontneming van’).

Ont- = begin van een handeling

Daarnaast zijn er enkele werkwoorden als ontdooien en ontbranden, waarin ont- het begin van een handeling aanduidt. Andere voorbeelden: ontblotenontbijten, ontstaan, ontsteken, ontvangen en  ontwaken.


bron: Onze Taal

zondag 1 september 2024

ALFABET

De ij bestaat uit twee letters: de i en de j.

Alle woordenboeken en spellinglijsten alfabetiseren woorden met een ij daarom onder de i. Na ijzingwekkend gaat de woordenlijst dan bijvoorbeeld verder met ik.

IJ en y soms door elkaar

Sommige naslagwerken (het telefoonboek, sommige encyclopedieën) plaatsen de ij en y door elkaar vóór de z. Dat brengt vaak wat extra zoekwerk met zich mee. Het door elkaar plaatsen van ij en de y kan echter goede redenen hebben. De ij en de y werden namelijk eeuwenlang door elkaar gebruikt voor dezelfde [ie]-klank. Vooral in de genealogie is het dan niet handig een onderscheid te maken: het is goed mogelijk dat Huybrechts en Huijbrechts familie van elkaar zijn. Ook is dit systeem handig als je bijvoorbeeld op zoek bent naar informatie over een plaats en niet weet of je die naam als IJsselstein of als Ysselstein moet schrijven.


bron: Onze Taal

zondag 18 augustus 2024

GERRIT ACHTERBERG

Aan het tourniquet van de tijd

tussen het ja en nee der tastbaarheid

is iedere situatie grensgeval

wordt ieder voorwerp als getuige

staande gehouden en voorzien van eigen

letterslot en kengetal

   

     het sleutelwoord

     wordt toegangspoort


tussen het daar en hier

is elke ongeschreven regel een cipier

   

 er is geen ding meer denkbaar dat

 er niet toe doet

 dwars door de verzen trekken

 ademstoten heden

 de lange ademgolf van het verleden

  tegemoet.



Ellen Warmond

woensdag 31 juli 2024

YOUKALI

Youkali, c’est le pays de nos désirs

Youkali, c’est le bonheur, c’est le plaisir

Youkali, c’est la terre où l’on quitte tous les soucis

C’est, dans notre nuit, comme une éclaircie

L’étoile qu’on suit, c’est Youkali



***






Kurt Weill : Youkali (Barbara Hannigan / Alexandre Tharaud) - YouTube


zaterdag 27 juli 2024

IJSCO











IJSCO.

Omdat het woord ijscompagnie een mondvol is en de afkorting co. voor compagnie bij velen bekend was, lag het voor de hand om kortheidshalve van ijsco. te spreken. 

De punt na de letter o maakte het de consument duidelijk dat het hier om een verkorte vorm van ijscompagnie ging. 

De oudste vermelding van “IJSCO.” heb ik aangetroffen in De Courant van 28 augustus 1913. Het woord prijkt in kapitale letters bovenaan een bericht waarin wordt gemeld dat de N.V. Automatische IJscompagnie der Amsterdamsche Banketbakkers op die dag haar “VANILLE IJSFABRIEK” heeft geopend aan Oudezijds Voorburgwal 320. 

https://neerlandistiek.nl/2021/05/met-de-y-van-ysco/

maandag 22 juli 2024

DIRTY DANCING

Nicolien Mizee vraagt zich in een column in de krant af hoe het kwam dat de film Dirty Dancing zo'n succes had.

Die vraag is makkelijk te beantwoorden: het waren de perfecte, meeslepende dansnummers van Patrick Swayze en Cynthia Jones. 

In 1987, bij de verschijning van de film, was schrijfster Mizee 22 jaar.

Tragisch genoeg werd Swayze maar 57 jaar. Hier op de foto met zijn oudste broer Donald.




zaterdag 20 juli 2024

LIEDBOEK, GEZANG 83

Gezang 83, vers 1


 O Heer, blijf toch niet vragen.

Gij weet dat ik U haat,

dat ik geen kruis wil dragen,

niet gaan waarheen Gij gaat.

O Heer, blijf toch niet vragen.



Liedboek voor de Kerken 1973

woensdag 10 juli 2024

BRAND

 'Branden' betekent niet alleen in brand staan, maar ook licht geven. Dat laatste dan wel met een (zak)lamp.

Wel grappig de betekenisoverdracht. Het gloeien van een draad in een lamp roept al het beeld op van vuur en van brand. Maar 'branden' is dus niet alleen negatief!







maandag 1 juli 2024

HOOFDDOEK

Ik kom langs een christelijke middelbare school in Leiden. Er komen heel veel leerlingen naar buiten. Alle meiden hebben zonder uitzondering een rok aan. Is hier (dan ook) sprake van dwang?

Ik ga voortaan mannen met een mening over hoofddoeken vragen waarom ze een broek dragen. Of ze het idee hebben dat dat maatschappelijke druk is. Waarom ze geen jurk dragen, terwijl iedereen weet dat een jurk een symbool van vrijheid is en een broek alleen maar beknellend werkt.

donderdag 27 juni 2024

VULGAIR

Frontaal, duaal, pedaal, kapitaal, marginaal, provinciaal – het Nederlands kent een hoop woorden die op -aal eindigen. Woorden met het achtervoegsel -aal zijn altijd ontleend aan het Latijn. Het Latijn had namelijk het achtervoegsel -alis. Met dit achtervoegsel konden de Romeinen een bepaald soort bijvoeglijke naamwoorden maken. Voorbeeld: provincia betekende ‘provincie’, provincialis betekende ‘bij de provincie behorend’ – net als het Nederlandse bijvoeglijke naamwoord provinciaal dus. Een pes (accusativus pedem) was een ‘voet’, en pedalis dus ‘bij de voet behorend’. In het Nederlands werd dat het zelfstandig naamwoord pedaal. 

Maar het Nederlands kent ook woorden die op -air eindigen: militair, vulgair, populair... Dit achtervoegsel -air gaat terug op het Latijnse -aris, dat precies dezelfde functie heeft als -alis. Militaris is dat wat bij een soldaat (miles, accusativus militem) behoort, vulgaris is dat wat bij de grote massa (vulgus) behoort, popularis dat wat bij de het volk (populus) behoort. Hoe zit dat? 

Het antwoord: de variant -aris duikt op als er al een l in het zelfstandig naamwoord zit. Kennelijk vonden de Romeinen het lastig om twee keer in één woord de l uit te spreken – en dus maakten ze van de tweede l een r. Het achtervoegsel -alis werd dan -aris. 

Taalkundigen noemen dit fenomeen dissimilatie.


Aron Groot

dinsdag 25 juni 2024

MOEDER, VADER, DOCHTER, BROEDER

Moeder, vader, dochter, broeder. Al die familiewoorden eindigen op -der of -ter. Eigenlijk is dat best vreemd – onze woorden voor kleuren (rood, geel, blauw), getallen (één, twee, drie) of lichaamsdelen (hand, arm, voet, been) lijken helemaal niet op elkaar. Maar onze woorden voor familieleden dus wel. 

Ook in andere Germaanse talen is dat het geval. Duits: Mutter, Vater, Tochter, Bruder

Engels: mother, father, daughter, brother

En de Romaanse familiewoorden lijken ook op elkaar, al zijn de setjes daar minder compleet: Frans: mère, père, frère, Spaans: madre, padre. Italiaans: madre, padre. Bij deze Romaanse familiewoorden hebben we natuurlijk het geluk dat de Latijnse voorlopers zwart op wit staan: pater, mater, frater

Op basis van deze informatie kunnen we aannemen dat familiewoorden in het Proto-Indo-Europees al op -ter eindigden. En inderdaad, zo worden ze, ook op basis van andere talen, gereconstrueerd: *méh₂tēr, *ph₂tḗr, dʰugh₂tḗr, bʰréh₂tēr

De Proto-Indo-Europese functie van dat achtervoegsel -ter is onzeker, maar een aannemelijke theorie is dat je er oorspronkelijk zogeheten ‘agent nouns’ mee kon maken – zelfstandig naamwoorden die een handeling uitvoeren. In dat geval is -ter verwant aan het Latijnse -tor in doctor (‘iemand die doceert’), simulator (‘iemand die simuleert’), tractor (‘iemand die trekt’), motor (‘iemand die iets beweegt’), enz. 

Volgens die theorie is een *ph₂tḗr (‘vader’) iemand die *ph₂- uitvoert. Dat *ph₂- zou iets als ‘beschermen’ betekend hebben – de vader was dus de beschermer. Die betekenis ging al in een vroeg stadium verloren en vervolgens zou -h₂ter (dus inclusief de keelklank h₂ die eigenlijk bij het ‘beschermen’ hoorde) geïnterpreteerd zijn als een achtervoegsel voor familieleden. Zo gingen alle familieleden in het Proto-Indo-Europees op -h₂ter eindigen: *méh₂tēr, *ph₂tḗr, dʰugh₂tḗr, bʰréh₂tērde voorlopers van ons moeder, vader, dochter, broeder.

Aron Groot

donderdag 20 juni 2024

 

Folierakel


Een rakel is een technische term voor een mesvormig gereedschap van bijvoorbeeld rubber, staal of hout. Deze wordt gebruikt voor het wegschrapen van het teveel aan inkt van bijvoorbeeld een diepdrukcilinder zoals gebruikt in een drukkerij.

Een andere toepassing is bij het maken van zeefdrukken. Hier wordt met behulp van dit instrument de inkt door de nog open delen in het gaas (i.e. de afbeelding) van het zeefdrukraam fysiek op het te bedrukken substraat gebracht.


Het werkwoord (op)rakelen refereert aan het met een hark (rakel in het vlaams) losmaken van aarde of het met een pook roeren in het vuur.


dinsdag 18 juni 2024

VLINDERDAS

 


De vlinderdas is geïnspireerd door de vorm van de schildklier.

vrijdag 24 mei 2024

REGEERAKKOORD

Het Wilhelmus wordt afgeschaft. 

Het maakt (weer) plaats voor :

Wien Neêrlands Bloed in d'aderen vloeit

Van vreemde smetten vrij...



maandag 6 mei 2024

SARIE MARIJS

O bring my trug naar die ou Transvaal

Daar waar my Sarie woon

Daar onder in die mielies

By die groen doringboom

Daar woon my Sarie Marijs

Daar onder die mielies

By die groen doringboom

Daar woon my Sarie Marijs


 Sarie Marijs (youtube.com)

dinsdag 30 april 2024

DODENHERDENKING

Dodenherdenking 2024.

Kan die niet beter binnen in het Paleis op de Dam gehouden worden?

Achter gesloten deuren, zodat niemand er erg in heeft?

maandag 29 april 2024

MANEGE

Als meer burgers zich zouden realiseren dat het paard erop gebouwd is om al grazend 24 uur in beweging te zijn binnen een koppel, 

dan zou men minder verbaasd zijn over het feit dat menig paard dat voornamelijk

  • individueel gehuisvest is,

  • twee keer daags gevoerd wordt

  • uit een ruif welke hoog aan de muur bevestigd is, en

  • belast wordt met een eenmaal daagse werkexplosie,

ten onder gaat aan blessures, luchtweginfecties en koliek.

 

Om van gedragsafwijkingen nog maar niet te spreken.

zondag 28 april 2024

DIERENTUIN

Het opsluiten en te kijk zetten van wilde dieren in een dierentuin is een bewijs voor het gebrek aan respect.

vrijdag 26 april 2024

AMALIA

Amalia voelde zich vrijer in Madrid.

Waarom is ze daar dan niet gebleven?

zaterdag 13 april 2024

BRUCKNER



De symfonische muziek van Bruckner wordt over het algemeen niet beschouwd als onharmonisch. 

Bruckner staat bekend om zijn rijke harmonieën en het gebruik van chromatiek en modulatie in zijn composities. Zijn muziek kan soms complex en dissonant zijn, maar het wordt over het algemeen gewaardeerd om de diepte en emotionele impact die het kan hebben. 

Bruckner wordt beschouwd als een van de belangrijkste componisten van de late romantiek.

vrijdag 15 maart 2024

ZEEP

Ook antibacteriële zeep maakt uw handen niet veel schoner dan normale zeep. 

Dit komt omdat de desinfecterende zeep maar 0,3 procent van de werkzame, bacteriedodende stof triclosan mag bevatten. 

En met zo’n lage concentratie werkt antibacteriële zeep niet veel beter dan gewone zeep.

Het maakt dus niet uit welke soort zeep u gebruikt en wat de prijs daarvan is. 

Maar de vorm van de zeep kan wel verschil maken als het op hygiëne aankomt. 

Vloeibare zeep is namelijk hygiënischer dan zeep in vast vorm, zoals een zeepblok. Zo’n stuk zeep wordt namelijk door verschillende mensen aangeraakt waardoor er allerlei bacteriën op blijven zitten. Bij vloeibare zeep uit een pompje heeft u dit probleem niet, niemand raakt de zeep in het pompje immers aan. (Bron: Quest)




donderdag 15 februari 2024

DRAAIMOLENPAARDJESVERBOD

Het voorstel van PETA om paardjes uit de draaimolen te halen leidt tot onbegrip, en op internet tot de meest zouteloze grappen.

Het illustreert eens te meer hoezeer het dier overgeleverd is aan de heidenen. Men heeft geen idee van het dierenleed, en feitelijk interesseert het verreweg de meeste mensen zelfs niet. Een Partij voor de Dieren bestaat eigenlijk alleen in naam. -
.
De lijst van het misbruik van het paard - het in naam 'edele dier' - is lang, te lang om hier echt te bespreken. Gelukkig is er enige verbetering hier en daar. Het belangrijkste - in dit verband - is het recente besluit van de uitstekende Vlaamse minister Weijts de zgn. paardencarrousel op de kermis te verbieden. Dat betreft zelfs levende paarden! Ik erken dat dierenwelzijnsorganisaties daar lang actie voor hebben gevoerd. Maar zo is het dus begonnen met de levende paardendraaimolen. Geleidelijk werden de dieren vervangen door houten en kunststof-exemplaren - maar niet eens overal! Het commerciële misbruik is hardnekkig. En wat hier natuurlijk vooral weer speelt is:

KOM NIET AAN ONZE KINDEREN !

https://www.youtube.com/watch?v=JT3WxirA0Mo&feature=youtu.be

woensdag 31 januari 2024

ARTIS

 De Amsterdamse afdeling van de Partij voor de Dieren wil ‘dierengevangenis’ Artis sluiten en er een stadspark van maken waar je in 2050 moet kunnen ‘speuren naar virtuele roofdieren’. 

Waarom zo lang wachten?, vraagt fotoredacteur Frank Schallmaier zich af. Hij ziet in de wereld genoeg nepdieren die een eventueel nieuw Amsterdams stadspark kunnen verlevendigen.