Zwarte zwaan

De zwarte zwaan-theorie is een theorie dat zeer onwaarschijnlijke zaken toch zullen gebeuren, dan een enorme impact hebben en achteraf worden gerationaliseerd en verklaarbaar en voorspelbaar te maken.

De theorie dankt zijn naam aan het feit dat men vroeger dacht dat alle zwanen wit waren, totdat de Nederlandse ontdekkingsreiziger Willem de Vlamingh in 1697 in Australië arriveerde, en daar een groep zwarte zwanen ontdekte. Weg theorie.

Het illustreert hoe fragiel en gebrekkig onze kennis van de wereld eigenlijk is. Een zwarte zwaan haalt eeuwen van ‘kennis’ in één keer onderuit.

Nassim Taleb betoogt dat Zwarte Zwanen in toenemende mate de geschiedenis bepalen door de toenemende complexiteit van de samenleving. Desondanks wordt de factor toeval veelal ontkend en worden voorspellingen gedaan aan de hand van bestaande patronen.

Dat de mens niet in staat is om deze Zwarte Zwanen te herkennen, wijt Taleb aan drie zaken:

• het idee dat de wereld eenvoudiger in elkaar zit dan werkelijk het geval is;
• de vertekening van het terugzien na het aanbrengen van ordening;
• de nadruk op feitelijke informatie, vooral als deze gecategoriseerd worden.

Taleb stelt dan ook voor niet te proberen om Zwarte Zwanen te voorspellen, maar een bepaalde mate van robuustheid in te bouwen om de negatieve vormen te ondervangen en de positieve te benutten.