dinsdag 9 april 2013

De dood van de Poolse president


©Alan Lebeda

Op 10 april 2010 vloog de Poolse president met zijn vrouw en een groot deel van de Poolse elite, onder wie de chef luchtmacht, naar een herdenkingsplechtigheid van de moord op 22.000 Poolse officieren, geestelijken en burgers in Katyn. De moord werd uitgevoerd door het Rode leger in de Tweede Wereldoorlog.
 
De vlucht was van Warschau naar Smolensk, in Rusland, gelegen op 20 km van Katyn. De beste piloten bestuurden de machine, in totaal vier man in de cockpit. Zoals iedereen zich herinnert stortte het vliegtuig kort voor de landing neer, in dichte mist. Geen overlevenden, 96 doden.
 
Onmiddellijk deden complottheorieën de ronde, van allerlei aard. Het zou een beraamde moord zijn, door tegenstanders van de president, al of niet in samenwerking met Russen.
 
Het onderzoek gebeurde door deskundigen uit beide landen. Van groot belang was dat er in de Tupolev van Russische makelij ook een Poolse vluchtdatarecorder gemonteerd was. Hierdoor konden beide recorders met elkaar vergeleken worden, hetgeen van belang was om mogelijk geknoei met de gegevens in Moskou uit te schakelen. De gegevens kwamen exact overeen.
 
Grote vraag was wat de gezagvoerder ertoe bracht om te landen, terwijl het zicht bijna nihil was, en instrumentlanding niet mogelijk op dit vliegveld. Bovendien had de verkeersleiding geadviseerd NIET te landen. Maar de captain had geantwoord de situatie zelf te willen beoordelen en zo nodig een doorstart te maken. Hij daalde daartoe tot 100 m.
Hij vergiste zich echter in de hoogte. Eén hoogtemeter had hijzelf versteld om de automatische waarschuwing ‘terrain, terrain’ (te laag, te laag) niet te hoeven horen. De andere hoogtemeter werkte met radiosignalen maar was niet accuraat. Hij vloog niet op 100 meter maar op 11 meter toen hij de toppen van de bomen raakte en crashte.
 
Smolensk is een militair vliegveld waar normaliter geen burgerluchtvaart komt. De verkeersleiding sprak geen Engels. De captain van de Tupolev was de enige in de cockpit die Russisch sprak. Hij moest dus en de landing en de radiocommunicatie voor zijn rekening nemen. Daarmee was hij overbelast.
 
Tenslotte – last not least: er waren tijdens de landing andere mensen in de cockpit, in strijd met alle voorschriften. Vermoedelijk was het de chef protocol. Het gewicht van het presidentiële gezelschap moet mede geleid hebben tot de onverantwoorde beslissing.
 
Dit was de uitkomst van het onderzoek. Duidelijk was dat het een fout van de piloten was. Maar begrijpelijkerwijs wenste de Poolse regering de schuld toch vooral bij de Russische verkeersleiding te leggen.
 
De herdenking van Katyn heeft, alsof het nog niet erg genoeg was, er een tragische dimensie bij gekregen.
 
 
***

N.B. De foto toont het toestel tijdens de landing in Praag, 39 uur voor het ongeluk.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten