Dierentuinman David Hancocks (foto) hield een feestrede tijdens het jubileum van 175 jaar Artis. Titel: ‘Natuur is de leermeesters van Alles’. Heel feestelijk was zijn verhaal niet. Principieel werd het echter ook niet: hij wil slechts ‘betere’ dierentuinen…
1. In de jaren ‘70 van de
vorige eeuw begonnen de openbare media gewag te maken van het massaal
uitsterven van wilde diersoorten door menselijk handelen. Dierentuinen
reageerden hierop met het argument dat behoud hun hoofddoel was en dat zij de
nieuwe ‘Ark van Noach’ waren die bedreigde diersoorten overal ter wereld zouden
redden.
Dit argument klopt niet, maar is voor veel
dierentuinen wel een mantra geworden.
De inspanningen die dierentuinen richting natuurbehoud
leveren, kunnen niet gericht blijven op het redden van soorten alleen:
effectief behoud moet gericht zijn op de bescherming van wilde leefgebieden,
zodat de complexe onderlinge relaties tussen dieren en planten worden beschermd
en behouden.
2. Op het moment zien wij
onszelf als het evolutionaire hoogtepunt en veel mensen houden vast aan het
theïstische denkbeeld dat dieren alleen zijn geschapen om door de mens te
worden gebruikt.
Een meer nederige en zinvolle opvatting zou zijn dat
mensen een integraal deel uitmaken van de natuur en dat zij, net als alle
andere levende wezens, door toevallige evolutie zijn ontstaan.
3. Hoe lelijker een
dierentuinverblijf is, hoe minder ‘liefde voor het leven’ hieruit spreekt.
In het ergste scenario zorgt de onnatuurlijkheid van
een dierentuin ervoor dat bezoekers een verstoord begrip van de natuur en hun
relatie tot de natuur krijgen. Het zorgt ervoor dat hun denkbeelden vertroebeld
raken en dat hun gevoel van minachting en dominantie ten opzichte van de
natuurlijke wereld groeit.
4. De CEO van de American
Association of Zoos beweerde in het openbaar dat bezoekers van een dierentuin,
alleen al door het zien van een olifant van nabij, zich de rest van hun leven
sterk blijven maken voor natuurbehoud. Het is een vals argument en niet meer
dan een excuus voor dierentuinen om zich te blijven concentreren op hun
‘charismatische megafauna’ of in hippere bewoordingen hun ‘glamourbeesten’.
5. Maar Artis is ook altijd
een museum geweest met een collectie naturalia en een sterke verwevenheid met
wetenschap en kunst. Artis is een van de zeer weinige dierentuinen met een
zoölogisch museum, een aquarium, een geologiecollectie en een planetarium die
daarnaast ook dienst doet als botanische tuin én als beeldengalerij in de
openlucht.
Commentaar:
Ad 3 en 4.
Dierentuinen bestaan meer dan honderd jaar. Het verdwijnen van de natuur en het
uitsterven van soorten, waarover Hancocks het heeft, hielden ze niet
tegen.
Ze hebben
geen enkele andere functie dan vermakelijkheid Daarom zijn er zoveel van. Dat dit ten koste van het welzijn
van de wilde dieren gaat, daar maalt niemand om.
Ad 5.
Onbegrijpelijk dat Hancocks niet opmerkt dat al deze gebouwen niet in een dierentuin thuishoren, zeker niet in
Artis, dat al een van de kleinste dierentuinen überhaupt is. Als die gebouwen
al in een park moeten, zet ze dan in het Vondelpark – ruim driemaal groter en
op loopafstand.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten