De morele aanvaardbaarheid van het doden

 

In haar scriptie* legt Hilda de Koning-Timmer uit waarom doden ‘aanvaardbaar’ is. Uit de woordkeus blijkt dat ze een slag om de arm houdt.

Als het niet zo treurig was zou dit een grappig verhaal zijn dat toont hoe iemand zich, als een barones Von Münchhausen, in bochten wringt om het doden te rechtvaardigen. Daarmee ingaand tegen de onmiddellijke intuïtie dat dit immoreel is.

Haar tegenstanders zijn de filosofen Peter Singer en Mary Anne Warren, die het vegetarisme voorstaan. De bestseller van Jonathan Foer, Dieren eten, wordt genoemd maar meteen weggezet: de man overdrijft. Geen filosoof, oprotten.

De conclusie waartoe schrijfster komt is: we moeten de veehouderij hervormen. Deze opvatting wordt in de scriptie enige malen herhaald. Als om het geweten het zwijgen op te leggen. Vlees eten is voor haar namelijk o.k., maar…… de beesten moeten wel een goed leven gehad hebben, voor ze in het abattoir belanden. Ze mogen niet “overmatig” (sic) hebben geleden, en dus vrolijk blatend, knorrend en kakelend ter slachtbank gevoerd worden. 

Je leest niet dat de plofkip zes weken ‘oud’ wordt. De praktijk wordt volledig buiten de filosofische tempel gehouden.

Als ik Hilda was, zou ik uit haar conclusie dan toch op z’n minst afleiden dat we de vleesconsumptie maar even moeten onderbreken, in ieder geval zolang de veehouderij nog niet netjes voor elkaar is. Om te beginnen het vlees meteen veel duurder maken (btw). Maar nee, dat is voor deze filosoof allemaal te ‘empirisch’. Ze zou het bij haar leven wel eens niet meer kunnen meemaken…

*** 

Ze maakt werk van het onderscheid vegetarisme - veganisme. Veganisme is voor haar de norm: de afwijzing van vlees/visconsumptie en van gebruik van dierlijke producten.

Vegetariërs die melk en eieren consumeren, en dierlijke producten gebruiken, zoals leer, die worden de klas uitgestuurd. Feitelijk zijn dat ordinaire omnivoren. Eieren impliceren immers legbatterijen en het verhakselen van eendagshaantjes; zuivel betekent het houden van koeien die jaarlijks moeten kalven, en kalfjes die ontijdig weggehaald worden bij het moederdier.

Voor De Koning legt de afwijzing van vlees en vis door vegetariërs principieel geen gewicht in de schaal.

En let op: voor haar is het een uitgemaakte zaak dat de omnivoor vlees eet. Een alleseter eet vlees, anders is het geen omnivoor.

Dit alles is filosofie in de slechtste zin des woords. De werkelijkheid wordt hierbij volledig uit het oog verloren en opgeofferd aan ‘het principe’. Niemand kan namelijk dagelijks volledig veganistisch leven. Net zo min als je kunt vermijden op een mier te gaan staan, of een ander insect te doden.

Wat ze niet snapt is dat het vermijden van vlees, vis en dierlijke producten een streven is, een levenshouding. Net zo goed als deugd dat is. We kunnen niet meer doen dan p r o b e r e n deugdzaam te leven. Daarbij zit de maatschappij niet mee. Het is bijv. niet mogelijk allèèn medicijnen te gebruiken die n i e t  op dieren getest zijn.

De veganist brengt grotere offers dan de vegetariër. De vegetariër brengt grotere offers dan de vlees- en viseter. Wat het gebruik van dierlijke producten betreft: veganisten en vegetariërs beide zullen die bij voorkeur vermijden.

***

Aanvaardbaar vindt De Koning het argument ‘lekker’: ‘vlees is lekker’. Ze snapt nog wel dat dat, als  argument om leven te nemen, een aanfluiting is, dus ze corrigeert zichzelf snel met het argument van “adequate voeding’. Ze schrijft:  “Ik verwacht dat er een mechanisme bestaat tussen wat een wezen als aangenaam ervaart en wat goed is voor zijn overleven. Het gaat echter te ver ( ) om daar verder op in te gaan.”

Dit heet dan filosofie, dat heet wetenschap.

Er komt nog meer voorbij op de twintig bladzijden van deze scriptie. Mensenrechten – maar geen dierenrechten. Anti-wreedheid. En jawel, het begrip: persoon. Daar zijn ze vooral in christelijke kringen dol op. Mens-zijn is te vaag, het gaat om ‘persoon’. Dominee Nicolaas Beets zei het al: “Geen orgeltoon maar uw persoon!”

Het begrip ‘persoon’ wordt gebruikt wanneer het erom gaat zuigelingen en gehandicapten binnen boord te houden. Aan boord van het narrenschip dat mensheid heet. Het is andermaal een kunstgreep om de mens, in welke hoedanigheid dan ook, boven het dier te stellen. In dit geval: het doden ‘moreel aanvaardbaar’ te maken.

***

De man die deze scriptie moest beoordelen, Jan Vorstenbosch, is geen onbekende in de dierethiek. Hij behoort tot het gereformeerde kringetje van Egbert Schroten, de theoloog die als voorzitter van de Commissie Biotechnologie zijn ziel aan de duivel verkocht.

______________________________________________

*H. de Koning-Timmer, De morele aanvaardbaarheid van het houden en doden van dieren voor humane consumptie. Een analyse op basis van het concept van morele status. (2012)

Te vinden hier.