De industriële geschiedenis van KING Pepermunt is heel
aardig opgetekend; gedrukt op mooi papier en
aantrekkelijk geïllustreerd. *
Het bedrijf dateert van 1902 en je maakt niet alleen de
ontwikkeling mee, maar er zijn ook verwijzingen naar andere bekende snoepfabrikanten,
zoals De Faam in Breda, ook pepermunt. Zelfs al sinds 1838!
KING heeft een rijke geschiedenis zoals o.a. blijkt uit
de reclames, gedichtjes, en citaten. Maarten ’t Hart bijvoorbeeld sprak van
‘het witte horloge’, verwijzend naar de consumptie ervan tijdens de eredienst
in de protestantse kerken.
De grap is dat KING een uitgesproken rooms-katholiek
familiebedrijf is. Maar de katholieken hadden blijkbaar genoeg aan hun ouwels!
Het bedrijf staat nog steeds in Sneek, en is opgericht als 'Tonnema'. Die naam is men blijven voeren hoewel dit alleen de naam van de
geldschieter uit 1902 was, die verder niks met het bedrijf van doen had.
De stichter was Nicolaas de Vries. Hij begon als knecht in
de Friesche Suikerwerk, Kandij en Pepermuntfabriek, opgericht te Sneek in 1860. Dit werd door Nicolaas overgenomen en voortgezet als Tonnema en Co.
Nicolaas werd opgevolgd door zoon Nico, en die weer door zoon Nico jr.
Ik heb een rol pepermunt gekocht bij de kassa in de
supermarkt. Leuk is dat op de wikkel nog altijd een plaatje staat van Van Hamel
Roos, met spiegelende brilleglazen en een doktersjasje. Hij was een Amsterdamse
apotheker, die ooit de kwaliteit van het product controleerde! Pepermunt werd
namelijk niet alleen verkocht als ‘natuurzuiver’ - nog altijd! - maar ook als ‘medicinaal’!
Het wordt gemaakt van (plantaardige) pepermuntolie, gemengd
met Arabische gom, een gelei, en poedersuiker. Een goedkope versie is geperst;
KING daarentegen wordt van een plaat gestoken.
De naam KING bedacht Nico sr tijdens een wandeling met zijn
anglofiele broer in Engeland. De naam refereert aan het herkomstland van het
product (Engeland), is kort en krachtig en heeft een internationale allure. Een
ijzersterk beeldmerk.
Er staat ook nog altijd een kroontje op de rol, maar het
predicaat ‘koninklijk’ werd nooit verworven. De auteur veronderstelt wegens de
roomse achtergrond van de directie.
Na de oorlog werd, onder veel meer, ook RANG
geproduceerd. Bijzonder daaraan was dat ieder zuurtje afzonderlijk verpakt was.
Verder ‘Italiano’, en nog later ‘After Dinner Mints’.
In de (latere) Raad van Commissarissen zaten o.a. Norbert Schmelzer en Paul Nouwen, de laatste beter bekend als directeur van de ANWB.
Het waren grote gezinnen en zoals je kunt verwachten in een
grote familie, betrokken bij een bedrijf waarin veel geld omgaat, is het ten
onder gegaan aan hebberigheid en ruzies. Daarin speelden vanzelf ook aangetrouwden
een rol. Met name de familie Lampe, een gefortuneerde katholieke familie van
kooplieden, oorspronkelijk uit Westfalen, net als de Brenninkmeiers en vele andere
ondernemende immigranten.
De hooglopende conflicten hebben zelfs geleid tot een arrest
van de Hoge Raad uit 1991: het Lampe-Tonnema arrest, zie hieronder.
Het bedrijf werd in 1988 verkocht aan Van Nelle in
Rotterdam. Die verkocht het door aan CSM, en die weer aan Douwe Egberts in
Joure. Dat was een soort thuiskomen in de regio. De Fries Cor Boonstra zwaaide
er toen de scepter; hij werd nadien vooral bekend als bestuurder van Philips.
Momenteel is KING in handen van een Amerikaanse onderneming.
* Jef de Jager, De King familie. Geschiedenis van een
pepermuntje
Friese Pers Boekerij 2010.
HR Lampe/Tonnema
Strijd goede trouw? Artikel 2:15 BW. Tweede generatie BV.
Blokkeringregeling.
Tonnema BV is een familiebedrijf waarvan de aandelen oorspronkelijk
werden gehouden door N.J. en P.J. de Vries. De aandelen zijn overgegaan op de
nakomelingen. Dan wordt er een ava gehouden waarin wordt gesproken over
mogelijke overdracht van de aandelen aan een derde. Een van de aandeelhouders,
Lampe, was bij die bewuste bespreking niet maar bij een latere waarin hij geen
bezwaar maakte, wel aanwezig.
Een bank meldde dat er een bod was uitgebracht en alle
aandeelhouders, behalve Lampe gingen akkoord. Lampe had zich kennelijk bedacht
en verlangde met een beroep op de statutaire aanbiedingsregeling dat de
aandelen aan hemzelf – als medeaandeelhouder – zouden worden aangeboden.
Bestuur en commissarissen stellen de ava voor bij statutenwijziging de
aanbiedings- in een goedkeuringsregeling te wijzigen. De ava besluit met alleen
de stem van Lampe tegen tot de voorgestelde statutenwijziging. Dan brengt Lampe
een bod uit op de aandelen maar dit wordt niet aanvaard door de ava. De
goedkeuring aan de overdracht aan Van Nelle Holding NV wordt verleend door de
ava.
Lampe vordert bij de RB vernietiging respectievelijk
nietigverklaring van het ava-besluit waarbij de statuten werden gewijzigd omdat
dit zijns inziens in strijd was met de redelijkheid en billijkheid en met de
jegens Lampe betamelijke zorgvuldigheid omdat het besluit ‘geen ander oogmerk
had dan het ongedaan maken van het aan Lampe toekomende voorkeursrecht’.
RB en Hof wijzen vordering af.
HR: ‘de vraag of het besluit tot statutenwijziging in strijd
is met de goede trouw (is) geen andere en engere dan de vraag of het handelen
van de ava in strijd is met de in artikel 2:7 bedoelde redelijkheid en
billijkheid.
